Bervoets, Cox & Ysbrant

De Amsterdamse orkestdirecteur Siewert Verster zorgt voor een primeur. Hij schonk vijf schilderijen van Ysbrant van Wijngaarden aan het KMSKA. En dat is een mooie aanvulling, want het museum had nog geen werk van deze kunstenaar. De Amerikaanse Stéphane Janssen Trust doet er nog een schep bovenop. Met de steun van Rodolphe Janssen en Ann Sanchez doneert deze Trust twee werken van Fred Bervoets en een schilderij van Jan Cox. Beide schenkingen werden gerealiseerd dankzij de bemiddeling van Adriaan Raemdonck van Galerie De Zwarte Panter. Het KMSKA toont dit nieuwe werk in een zomertentoonstelling.

Fred Bervoets, Jan Cox en Ysbrant maken op het eerste zicht heel ander werk. Toch verbinden talloze draden hen met elkaar en het kunstweb van Antwerpen. Ysbrant ziet net als Jan Cox het levenslicht in Den Haag, alleen zo’n 20 jaar later. Beiden belanden in Antwerpen en spelen een belangrijke rol in de kunstscène hier, samen met Fred Bervoets (°1942), de jongste van het trio.

Cox en Bervoets vormen samen met Walter Goossens en Wilfried Pas de kern van galerie De Zwarte Panter in de jaren 1970. Het viertal exposeert in 1975 zelfs in het KMSKA. De galerie is het geesteskind van Adriaan Raemdonck, die ook aan de Antwerpse Academie studeerde net als Bervoets. Raemdonck zegt over die tijd: “Ik liet mijn eigen kunstenaarsambities varen toen ik Fred Bervoets zag schilderen. Hij kwam ooit enkele tubes verf lenen, en spoot ze in geen tijd leeg op een doek. Ik moest mijn meerdere erkennen.” Ook Ysbrant wordt lid van de Panterstal.

Daarmee zijn de protagonisten voorgesteld. Bervoets, Cox en Ysbrant doen het Antwerpse kunsthart harder slaan en lijken te flirten met de Cobrabeweging. Met die vergelijking zijn ze zelf niet altijd even blij. Toch leunt hun kleurenpalet erg aan bij dat van de wilde Cobrakunstenaars als Karel Appel. Voor Bervoets, Cox en Ysbrant telt bovendien ook vooral het resultaat en minder het onderwerp of de perfecte techniek.

In vergelijking met het vaak chaotische werk van Bervoets en Ysbrant lijkt Jan Cox eerder uit te blinken in zorgvuldig opgebouwde composities met een magische, surreële sfeer. Dat blijkt ook het werk dat nu de KMSKA-collectie vervoegt: Fred in Zijn Eeuwige Storm. Het hoeft niet te verbazen dat de ‘Fred’ uit de titel vriend Fred Bervoets is. Cox en Bervoets delen een ‘struggle for life’. In 1980 Cox kiest uiteindelijk voor zelfmoord. Bervoets verwerkt de dood van zijn verfbroeder met een grijze periode. Uit die periode had het KMSKA al verschillende werken in de collectie. Dankzij de schenking komt daar vrolijker werk bij zodat het museum een breder overzicht kan tonen van Bervoets oeuvre. En dat past dan weer mooi bij de schilderijen van Ysbrant die als persoon net iets lichter in het leven stond.

De weldoeners die het KMSKA ondersteunen met schenkingen en legaten spelen een cruciale rol bij het uitbouwen en onderhouden van de bijzonder waardevolle collectie die het KMSKA bewaart en tentoonstelt. Meer dan 40% van de collectie bestaat uit legaten en schenkingen. Het museum is deze mensen dan ook bijzonder dankbaar.