The return

And then the day is finally here. After all these years of breaking, pouring concrete, removing asbestos, rebuilding and restoring, we can install artworks. The preparation was also a work of years, in which almost all museum teams were involved. We give an insight into this project with the video series 'The return'.

Episode 1

We began this undertaking in the heart of the museum, the Rubens Room. After a ten-year stay in the museum depot, our monumental altarpieces came home again, in "their" room. We follow how the museum team in the - already - iconic room the Salon puzzles out a wall-to-wall presentation, as was common in the 19th century.

We finish in the garden. In this first museum hall we also install art that visitors and residents can enjoy outside.

Watch as we return to our museum, artwork by artwork, lamp by lamp, pedestal by pedestal.

Een stappenplan als een recept:

1. Kiezen

‘Kill your darlings,’ heet dat. Zelfs met een uitbreiding van 40% aan ruimte voor de vaste collectie, kunnen we nog steeds niet alle 8.400 kunstwerken tegelijk tonen. Collectieonderzoekers en -beheerders, restauratoren en publiekswerkers wikten en wogen enkele maanden lang. Discussies gingen niet enkel over welke werken we zouden tonen. Ook de manier waarop, de zaalindeling, de conditie van de kunstwerken waren belangrijke gespreksthema’s. Het team stond eveneens voor de moeilijke taak te bepalen welke van onze topstukken de 25 absolute meesterwerken waren.

2. Factsheets

Eens de werken geselecteerd en de opstelling bepaald, werd er letterlijk gewogen. Alle geselecteerde collectiestukken gingen op de weegschaal en kregen een actueel conditierapport. Deze gegevens kwamen in een ‘factsheet’. Waarom? Het gewicht en andere fysieke gegevens zoals het type lijst en het formaat heeft impact op de manier van installeren. Zware werken krijgen steunbeugels, tere werken komen in een wandvitrine, bijvoorbeeld.

De conditie van het werk bepaalt de graad van behandeling. Behalve de altaarstukken, kregen alle werken in de selectie een behandeling. Van een nieuwe lijst, een reinigingsbeurt tot een volledige restauratie. Kwestie van al onze kunstwerken in topconditie te tonen bij opening.

3. Scenografie en tekst op zaal

Na een zware selectieprocedure kunnen Robbrecht & Daem met Aslı Çiçek aan de slag om de scenografie van het museum te ontwerpen. Zij creëren meubelen van tafels, tot sokkels en vitrines. Een familie van elementen die voor eenheid zorgt in zowel de historische als de nieuwe zalen.

De teams Collectie-Informatie, Publiekswerking en Collectieonderzoek slaan de handen in elkaar om de juiste objectlabels en zaalteksten te schrijven. Onze onderzoekers duiken in archieven en boeken zodat we bij opening ook de laatste informatie kunnen meegeven op alle dragers. De zaalteksten zijn zo inclusief mogelijk. Verschillende adviesorganen keken mee toe om ervoor te zorgen dat het taalgebruik voor iedereen begrijpbaar zal zijn.

4. Installatie

Onze collectiebeheerders leggen een gigantische puzzel samen tot een coherente planning. De werken die we op zaal tonen, komen niet alleen uit het depot in het museum. Tijdens de sluiting hadden we ook een restauratieatelier in de haven met een aanzienlijk depot. Bovendien reisde de collectie de wereld rond, als bruikleen in een tentoonstelling, of ter versterking van de collectie van een collega-museum. Al die werken moeten terugkeren naar het museum. Ze ondergaan bij thuiskomst een controle, eventueel een kleine behandeling of krijgen een nieuw ophangsysteem. Ondertussen wemelt het in de museumzalen van de activiteit. Anders dan toen het museum nog een echte bouwwerf was, maar niet minder bedrijvig. Art handlers rijden rond met kunstwerken om ze op te hangen of te zetten, kranen plaatsen zware beelden op sokkels. Verschillende aannemers knutselen sokkels in elkaar, hangen lichtarmaturen of installeren multimedia-apparatuur. Alles onder het toeziend ook van onderzoekers, restauratoren en collectiebeheerders. Zoals altijd blijkt ook nu: de realiteit is anders dan de foto of het plan. Hoe goed het hele museumteam alles vooraf uittekende in 2D- en 3D-simulaties, soms past dat ene werk toch niet tussen de andere. Want de lijst blijkt bijvoorbeeld de aandacht te veel op te eisen. Het blijft altijd puzzelen, kijken, meten. En bijstellen.