Een schitterende voorgevel

In april 2018 begon de restauratie van de museumgevels. Gedurende anderhalf jaar werden de grijze museumgevels in fasen verstopt achter stellingen en werd er met man en macht aan gerestaureerd. De architecten van Karel Breda en aannemer Artes Woudenberg vervulden hun opdracht met glans. Ze toverden de gevels om tot een echte blikvanger in het Antwerpse stadslandschap.

De gevels zijn opgebouwd uit hardsteen of arduin, Euvillesteen en Gobertin. Opvallend is dat de voorgevel meer kleurschakeringen kent dan de andere gevels van het gebouw. Wie aandachtig kijkt, merkt dat er in de voorgevel kleurvariaties zitten tussen roze, gelige, licht-oranje, grijze en blauwe tinten. Dat komt door de variatie aan steensoorten, zoals de Brecci van de achterwand en de Vinalmont en Merlemont van de balusters. Tot slot speelt het schilderwerk hier ook een belangrijke rol in.  

Indrukwekkende sculpturen

Indrukwekkende 19de eeuwse sculpturen sieren de gevels van het museum. Hoe en wanneer kwamen de beelden daar terecht? En wie of wat stellen ze voor?

Als in 1890 het museum de deuren opent, zijn de gevels nog kaal. Het hele programma van het beeldhouwwerk moet nog worden uitgevoerd. Tussen 1891 en 1896 werken 22 beeldhouwers aan de friezen, bustes, borstbeelden, medaillons en andere sculpturen. De architecten, Jean Jacques Winders en Frans Van Dijk, hadden alles op voorhand vastgelegd: maten, soorten steen, profielen,…

Vier monumentale, vrijstaande vrouwenfiguren op de gevel boven de kroonlijst stellen de grote kunstdisciplines voor: architectuur, schilderkunst, beeldhouwkunst en grafiek. Zij worden geflankeerd door zeven medaillons met daarin de borstbeelden van zeven roemrijke kunstenaars die deze disciplines beoefenden, waaronder Van Eyck, Rubens en Massijs.

Op het balkon (of de loggia) prijken tegen een rode achtergrond de borstbeelden van weer negen andere kunstenaars, opnieuw grote namen zoals Michelangelo, Rafaël, Velázquez en Rembrandt. Bovenop de museumgevel staan de tweespannen met de beroemde paarden van Thomas Vinçotte. Die worden er pas in 1905 op getakeld.

Op de hoge sokkels voor de frontgevel waren nog twee beelden gepland, ontworpen door de beeldhouwers Mignon en Fabri. Uiteindelijk werd er maar één goedgekeurd en afgewerkt. Dat beeld van Léon Mignon werd vervolgens verplaatst naar de achtertuin. Zo komt het dat de twee sokkels naast de ingangstrappen sinds 1890 nutteloos hoog en leeg zijn. Nog in 1896 vragen de architecten daarom aan de bevoegde museumdirectie om ze te verlagen. Tevergeefs.

Op de twee zijgevels prijken tussen de rondboogvensters allegorische vrouwen die periodes uit de kunstgeschiedenis voorstellen: het gaat van de Egyptische, Griekse en Romeinse, over de Arabische en Byzantijnse, naar de gotische, Vlaamse en eigentijdse kunst. Bovenaan tegen de kroonlijsten werkt men friezen met guirlandes uit. Aan de achtergevel tot slot komen een grote poort, halfzuilen van Ionische orde en een stadswapen.

Het hele programma met zijn tientallen sculpturen beantwoordde aan een in de 19de eeuw geijkt eisenpakket: het moest de glorie van het kunstverleden uitstralen. En dat deed het ook, met klasse.