Donas, Archipenko & La Section d'Or Betoverend modernisme

Laat je betoveren door kleur, vorm en beweging in het modernisme van de Antwerpse kunstenares Marthe Donas. Voor het eerst toont een expo haar centrale rol binnen de internationale avant-garde, naast het werk van haar toenmalige partner, de Oekraïense beeldhouwer Alexander Archipenko. Samen tillen ze hun vernieuwing naar een hoger niveau. Omringd door topstukken van bevriende kunstenaars als Mondriaan, Modigliani, Goncharova en Vassilieff geven het oeuvre en verhaal van deze vergeten hoofdrolspeelster een kijk in een modernisme dat kleurrijk, grensverleggend en verrassend genderdivers is.

Na een bijna fatale val door een glazen dak in 1912, besluit Marthe Donas dat niets haar nog zal weerhouden van haar droom om kunstenares te worden. Niet haar burgerlijke gezin, niet het aanbreken van de Eerste Wereldoorlog en al zeker niet de vooroordelen die er bestaan tegen vrouwelijke kunstenaars. Ze reist op eigen houtje van Dublin tot Parijs en schildert onder het mysterieuze, genderloze pseudoniem Tour Donas. Met succes: haar kleurrijke kubistische en abstracte schilderijen slaan internationaal aan. Ze zijn te zien op tal van tentoonstellingen doorheen Europa, tot in de Verenigde Staten en Japan toe. 

In 1917 leert Donas Alexander Archipenko kennen aan de Franse Rivièra. Hij staat op dat moment al bekend als een baanbrekende beeldhouwer die volume en beweging op een nieuwe manier benadert. Geen wonder dus dat hun ontmoeting een creatieve uitbarsting teweegbrengt. Die resulteert niet alleen in een liefdesrelatie, maar ook een reeks topwerken. Donas slaagt erin het spel van ruimte en leegte in Archipenko’s revolutionaire beelden te vertalen. Als geen andere weet ze zijn zwierige robotachtige humanoïden verder te verfijnen en ze een heel eigen karakter te geven. Het begin van een zoektocht die haar steeds verder naar de abstractie leidt. 

Teruggekeerd naar Parijs speelt het koppel een belangrijke rol in de heropgerichte kunstkring La Section d’Or. Deze internationale groep verenigt kunstenaars als Albert Gleizes, František Kupka, Fernand Léger, Léopold Survage, Thorvald Hellesen. Naast Donas kent de groep ook tal van andere vrouwelijke topkunstenaars, waaronder Natalia Goncharova, Marie Vassilieff en barones d’Oettingen. Op rondreizende tentoonstellingen van La Section d’Or hangen evengoed schilderijen van De Stijl-kunstenaars Piet Mondriaan en Theo van Doesburg, die het koppel persoonlijk kende. 

Dankzij belangrijke bruiklenen uit wereldmusea en zelden getoonde werken uit privéverzamelingen plaatst Donas, Archipenko & La Section d’Or. Betoverend modernisme het duo in het hart van een internationaal netwerk. Na de gruwelijke oorlog willen deze kunstenaars door kunst een nieuwe, betere wereld creëren. Iets meer dan honderd jaar nadat hun sprankelend werk de critici betoverden nemen ze hun plaats weer in als een van de belangrijke te herontdekken kunstenaarskoppels van vorige eeuw.